Od drugiej połowy lat 20-tych XX wieku, kiedy to zaczęto "żenić" film z dźwiękiem, artyści tacy jak Oskar Fischinger, Len Lye oraz Franciszka i Stefan Themersonowie, tworzyli eksperymentalne filmy wykorzystujące dźwięk jako pełnoprawną formę wyrazu artystycznego, towarzyszącą obrazowi. Już w 1928 roku Themerson pisał o "muzyce optycznej" - filmie, który miałby być grą melodii, świateł, cieni i barw. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, iż ci twórcy chcieli, aby ruchomy obraz został całkowicie poddany muzyce. Wczesne filmy eksperymentalne odwoływały się do sztuk plastycznych, co nie dziwi gdy weźmie się pod uwagę, iż awangardowi artyści z początku XX uznali film za kontynuację poszukiwań malarskich, kolejny etap rozwoju sztuk plastycznych i fotografii (stąd romanse Salvadora Dali, Mana Ray,a czy Fernanda Legera z X muzą). Dodanie do obrazu dźwięku podkreśliło rytm następujących po sobie obrazów i ujęć. Malarstwo w ruchu (film) przypominało więc dzieło muzyczne: abstrakcyjne, oddziałujące na wyobraźnię, operujące nastrojem i rytmem. W ten sposób obrazy tworzone przy pomocy techniki nie były już wyłącznie odwzorowującymi rzeczywistość reprodukcjami, ale odrębnymi, suwerennymi dziełami sztuki. Nadano im cechy autonomicznej wypowiedzi artystycznej, która wykorzystywała dźwięk i film jako jej narzędzie.
Oskar Wilhelm Fischinger, którego dorobek oraz wniesione innowacje na polu syntezy obrazu, animacji i muzyki jest nieceniony, również był malarzem. Oprócz filmów i wynalazków tworzył obrazy, których pozostawił po sobie w liczbie około ośmiuset płócien. Fischinger urodził się w 1900 roku w Gelnhauser w Niemczech, a zmarł w wieku 67 lat w Los Angeles. z wykształcenia był inżynierem i rysownikiem. W wieku 22 lat został współwłaścicielem wytwórni filmów animowanych w Monachium, gdzie zainspirowany pracami Waltera Ruttmanna zaczął tworzyć eksperymentalne filmy. Należy przypomnieć, iż Walther Ruttmann jest autorem pierwszego abstrakcyjnego filmu pokazywanego szerszej publiczności to Lichtspiel Opus 1:
W serii kilkunastu trzyminutowych Studie, tworzonych pod koniec lat 20-tych, Fischinger łączył popularne nagrania muzyczne z abstrakcyjną animacją. Już te produkcje można uznać za pełnoprawne wideoklipy, jak na przykład Studie nr 6 z 1930 roku.
Tu miało znajdować sie okienko z filmem z któregoś serwisu wideo, jednak dzięki skutecznym staraniom Elfriede Fishinger Trust, wszystkie filmy Oskara zostały usuniete z zasobów euroamerykańskich portali. Jednak Internet sięga również tam, gdzie prawo autorskie jest jeszcze pojęciem abstrakcyjnym, czyli np. do Chin. Tu można obejrzeć zatem co ważniejsze filmy Fischingera dzięki witrynie tudou i wyszukiwarce wideo googla.
Produkował także reklamy, seria Murratti Greift Ein powstała na zamówienie firmy tytoniowej.
W 1935 roku powstała barwna miniatura Composition in Blue (Kompozycja w kolorze niebieskim) do utworu Nicolai: The Merry Women Of Windsor. Tu artysta wykorzystał wykonane i pomalowane przez siebie drewniane klocki owalne i prostokątne fotografowane metodą stopklatki.
W 1937 roku rozpoczął współpracę z Hollywood, gdzie zrealizował m. in. Allegretto do utworu Ralpha Raingera Radio Dynamic. W Allegretto do perfekcji doprowadził Fishinger takie triki filmowe jak np. ruch zatrzymany. Do dziś film ten jest nad wyraz aktualny i świeży jeśli porównamy go ze współczesnymi podobnymi produkcjami. Allegretto początkowo miało być częścią filmu The Big Broadcast Of 1937 Mitchella Leisena, ale wytwórnia postanowiła wydać film nie, jak zamierzano na początku, w Technikolorze, lecz w czerni i bieli. Produkcja Flaischera miała zostać pocięta i towarzyszyć występom live action, na co nie wyraził on zgody i odkupił prawa do Allegretto od Paramountu.
W 1937 zrealizował Poemat optyczny, do muzyki Franza Liszta dla MGM
Współpracował również z Disneyem przy tworzeniu słynnej Fantazji (1940r.) Jednak przygotowana przez niego wizualizacja do utworu Toccata i Fuga d-moll J. S. Bacha, ponoć została przez wytwórnię nieco zmodyfikowana i uproszczona.
W latach pięćdziesiątych stworzył także kilka reklam telewizyjnych, które nigdy nie zostały wyemitowane.
Motion painting no 1 (1947 r.) z muzyką III koncertu brandenburskiego J. S. Bacha to swoista innowacyjna dokumentacja procesu tworzenia obrazu.
Był to ostatni film twórcy, który powrócił do tradycyjnego malarstwa. Jego pełne nowatorskich rozwiązań filmy, przez kolejne lata były niekończącym się źródłem inspiracji i nawiązań dla kina awangardowego, animacji oraz współczesnych wideoklipów.
O ciągłej żywotności i aktualności dorobku Fischingera świadczy wideo do utworu Silent Shout duetu The Knife wyreżyserowane przez Andreas’a Nilsson’a. Inspiracją dla tego obrazu oprócz filmów Oskara była graficzna powieść Charlesa Burnsa Black Hole. Efektem tej kombinacji jest oniryczna opowieść przywodząca na myśl klimat z filmów Davida Lyncha:
Na koniec jeszcze link do oficjalnej strony archiwium Fischingera.
Lekt uzupełniająca na 3cinema
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz